3.Nikkerboll herinneringe

Oupa-pa druk ‘n tien sent in my hand. Ek staar ongelowig daarna. ‘n Hele tien sent. Sjoe, en dit net omdat ek die tuin help skoonmaak het. Ek rol die silwer munstuk in my hand rond. Ek voel soos ‘n koning. Ek glip die stukkie goud vinnig in die sentesakkie van my langbroek. Dan drafstap ek na die badkamer. Ek skrop saggies al die grond onder my naels uit. Meisiekinders moet darm netjies wees.

Die fietsloods by die hoekkaffee is leeg. Ek stoot behendig my ou dikwiel daarin en ketting hom vas. My oë flits deur die rye lekkers. Daar is Sugus, bontgekleurde vrugte lekkers wat smelt op jou tong. Tiger toffies, Vicks kougom, die lekkerte van die pienk plesier prikkel my smaakkliere. My oë soek verder. Rakke vol sjokolade stafies, Life savers, fopspene, suikerblits en piesang lekkers. Ek staan op my tone om beter te kan sien. Ek weet wat ek wil hê.

Die klein ronde balletjies rooi en swart. Harde suikerlekkerte wat jou kieste laat bol. Niggerballs. Daar is geen ander naam wat so beskrywend is nie. Nicker Balls, niggerballs, kettieklippe, noem dit wat jy wil. Daardie klein ronde rooi klipkouers wat jou die gewildste kind in die skool maak. Teen ‘n half sent een kan ek ‘n hele kardoes vol koop.
Ek wys na die glasbottel op die toonbank. Oom Hekkie glimlag en vou die wakspapier in ‘n tregter vorm. Die onder punt word binnetoe gevou sodat die lekkers nie uitval nie. Hy tel die lekkers af. Tien swart en tien rooi. Dan gooi hy vinnig nog ‘n lekkertjie in die tregter voor hy dit met ‘n tandlose glimlag sekuur toevou. Die kardoes pas stewig in my fietsmandjie. Ek klap die dekseltjie toe en swaai my been oor die sitplek. Trotse eienaar van ‘n kardoes vol lekkerte.

Ek staar na die tiensent stuk in my hand. Jy kan vandag nie eens ‘n lekkergoed daarmee koop nie. Die klein geelkoper kleur lê dof in die palm van my hand. Ek stuur my Volksie in die rigting van die hoekkaffee. Die ou fietsloods is nog daar. Verroes en vuil. Ek sit vir ‘n wyle stil. Herrinneringe vul my leë hart. Die winkeldeur hang effe skeef na binne. Hartseer klim ek uit en stap traag na die ingang op die hoek.

Die rakke het effe kleiner geword. My oë dwaal oor die rye met lekkers. Nie juis veel om van te kies nie. Dan vang my oog die bottel op die toonbank. Vinnig stap ek daarheen. Oom Hekkie kyk op. Trane vul sy oë. Die verkreukelde gesig glimlag tandloos. Ek plaas die klein tien sent stuk op die toonbank neer. Hy skud sy kop. Tog haal hy versigtig een rooi balletjie uit die bottel. Hy vou die wakspapier versigtig daarom heen. Ek voel soos n koning toe ek in die volksie klim. Die klein kardoes lekkerte stewig in my kies geprop.

Amanda

Junie 2019 projek

2.Winter in my tuin 

Winter is ‘n slu ou man. Hy loop gebukkend saggies deur my tuin. Elke nuwe more lê sy witspoor witter as die dag tevore. Sy koue asem blaas hy teen die skoonblink van my ruit. Wanneer ek die blou gordyne oopgooi, lag hy skelm en swaai vinnig sy jas se punt oor die koper blare heen. Hulle warrel tregter in die lug en val dan moedeloos terug op die sterwende gras.

Dit is winter. Sommer skielik. Oornag. Gister nog het ek die son se soentjies op my vel voel speel. Vanmore sukkel die strale om die yslagie op die grasperk te smelt. Die honde sukkel moeisaam uit hul hokke. Winterman het sy koue asem geniepsig oor hulle geblaas. Hulle sluip elkeen na ‘n klein sonkolletjie toe. Krap krap in die droë gras en krul dan in klein bondeltjies binnehou warmte op. Mayo, die klein worshond, lê binnebeen teen Sky. Sky is ons oorgroot pitbul reun. Sy oortjies wip wip toe ek die agterdeur oopsluit.

Die honde is traag koud vanmore. Winterman het met sy ysige vingers die hitte uit hulle hokke gesteel. “Toemaar” troos ek, “ounooi gaan plan maak.” Ek kap die yslagie van die waterbak af. ‘n tortelduif sit eenkant opgepof en huil. Winter het hulle ook onkant gevang. Ek gooi ‘n handvol saad op die sement. Tortel draai haar koppie skeef. Skud haar veertjies reg en sluit haar oë. Nee wat, dis nog ‘n rukkie voordat die koue uit die diere lyfies verdwyn.

Ek volg winter se spoor deur my tuin. Die vetplante het erg deurgeloop. Plek plek is die blare swart gevries. Die kannas hang selfbejammerend, halfdood in die oggendson. Die eens volgroen bome staan kaal en kleurloos skaam. Hulle takke reikend na bo. Smagtend na ‘n bietjie somerson. Die laaste oorskiet blare swaai hulpsoekend in die wind. Desperaat klouend, maar word dan met een laaste koue asem warrellend grond toe gestuur. Die winter het oorwin.

Amanda Meyer De Mellion

Augustus 2019 – Wilde wind projek

3.Oupa se borrelwind blaps

Rayne is ons kleindogter. Die klein japsnoet begin nou oulik woordjies vorm. Vergeefs of sy wil oupa sê. Ons probeer alles. Sy is soos ‘n steeks donkie. Roep die honde, jaag hulle uit, vra vir kos, alles behalwe oupa. Dit is ons naweek met kleinding en Ouma en Oupa besluit om die kleintjies na die bokkiepark te neem. Almal weet, as jy bokkiepark toe gaan pak jy ‘n piekniek mandjie. Kombersies word oopgegooi en allerhande lekkernye verskyn. Die kinders baljaar op al wat ‘n klim en klouterraam is. Rayne blêr en moo vir ‘n vale. Sy geniet die diere en probeer almal naboots. Elke denkbare geluid kom uit die babbelbekkie uit, alles behalwe oupa.

Die lekker eetgoed en son is altyd ‘n resep vir moeilikheid. Veral op ons ouderdom. Jou maag speel nie meer so lekker saam nie. Enige geringe verandering in die biologiese struktuur van kosblik versnapperinge veroorsaak ‘n seismiese reaksie in jou ingewande. So dan ook die geval van ons bokkiepark uitstappie. Oupa lê lekker weg aan al die klein bolletjies vleisgoed, slaai en vingerhappies. Oupa kan maar. Hy het ‘n aptyt soos ‘n sirkus olifant. Hy staan 6 voet 4 in sy nommer 14 skoen. Dit neem ‘n stewige vraggie vesnapperings om sy maag te vul. Gelukkig het ouma oorgenoeg peuselhappies gemaak. Ons kuier heerlik onder die groot ou eikeboom.
Laatmiddag kla oupa van ‘n ongemaklike gevoelte op sy nersderm. Hy blaas klein borretjies opgeboude gas agter sy vuis. Vinnig pak ons alles terug in die mandjie. Waar is ‘n Rennie wanneer jy hom nodig kry? Die borretjies word harder en groter. Ons pak haastig alles in die bakkie. Rayne word stewig in haar karstoeltjie vasgemaak. Die ou koppie knik-knik van moegheid. Oupa sit die bakkie in tru-rat. Bwaaaaaaaarp.. borrel daar ‘n monster van ‘n buskruitwind uit oupa se binnegoed. Rayne se koppie ruk orent. “OUPA” gil sy en dan skatterlag sy van lekkerte. Oupa se borrelwind blaps word goed beloon.

Amanda Meyer De Meillon

Februarie 2020 – Limeriek projek

3.Mev Dominee en die ekstra kollekte

Prim en propper’ dit was nou onse Mevrou Dominee. Sy was ‘n statige dame. So duskant dertig en koringblond van haar. “Kom, kom sit hier by oupa se voete lat ek julle nou vertel van die konsternasie met die kollekte.”

Ons skuif almal vinnig nader. Oupa se stories het ons almal laatnag wakker gehou. Of dit weleens die waarheid was sou niemand ooit weet nie. Dat dit jou ore laat spits het was ‘n feit soos turksvydoring.

Haar naam was Hester Henning Heyns. Mevrou Dominee Hester Henning Heyns. Enigste dogter van Meraai en Kerneels Henning van die bo dorp. Hulle was gesiene mense. Elke sondag in die kerk. Voorste banke. Heel voor sodat hulle GESIEN kon word. Hulle dogter was dan amelewe die predikantsvrou. Alles het klopdisseboom geloop totdat dik Daan sy opwagting op die dorp gemaak het.

Dik Daan het ‘n nuwe onderneming op die dorp kom open. Hy het geld rondgestrooi asof dit konfetti was. Gou was die vriendskap tussen die Hennings en Dik Daan die grootste skindernuus op die dorp. Die voorste kerkbanke was nou menige Sondae oop wanneer die Hennings in hul awesigheid geskitter het. Dominee sak net verlee sy kop en preek asof Moses van ouds met ‘n rottang agter hom staan. Mev Dominee vermy onnodige gesprekke en verdwyn na Kerk vinnig in die rigting van die pastorie.

Daan se onderneming was baie verdag. Die vensters was met koerantpapier bedek en daar was ‘n allemintige slot aan die buite hek. ‘n Vuil kennisgewingbord was aan die hek vas gedraad. ‘Trespassers will be prosecuted’ . Die feit dat daar ‘n bul van ‘n rotweiler op die erf geloop het, het ook heelwat mense hardop agter hulle hande laat wonder. Saterdae het die groot ou hek se slot afgekom. Tafels vol tweedehandse goedere het die wêreld vol gestaan. Dik Daan het in sy diep stem die goedere opgeveil. Almal het die veiling kom bywoon, deels om te probeer om deur die koerantbeplakte vensters te loer en deels omdat hulle ‘n winskoop loop soek het.

Die gemeente was nie groot nie maar tog was die offergawes elke Sondag oorvloedig. Dominee het weldra begin agterkom dat die gemeente stadig maar seker besig was om te krimp. So ook die kollektegelde. Dit was juis die ouer garde van die gemeenskap wat nou Sondae in hulle afwesigheid geskitter het. Mevrou Dominee het haar voet neergesit. Tot hier toe en nie verder nie. Sy kon die vraende oë van die gemeente nie langer miskyk nie. Toe Dominee een Sondag nog stil stil na die preekstoel mik staan sy gereed. Sy vlieg voor Dominee in en betree die preekstoel.

“Gemeente vandag is ek nie Mevrou Dominee nie. Vandag is ek net Hester Henning. Soos julle opgemerk het raak ons ledetal al hoe kleiner. Vandag gaan ons by die duiwel haal wat hy van ons steel. Wie volg my?”

Sy laat ook nie op haar wag nie, en met ‘n “kom Hennerik” gryp sy Dominee se hand. Die gemeente strompel ewige nuuskierig in gelid agter Hester aan. Pad af reguit na dik Daan se veiling. Die slot is af en die Rotweiler eenkant op ketting. Hester gooi die hek oop en die gemeente volg gewillig, nuuskierig om te sien wat binne die gebou aan die gang is. Dan stoot sy die groot ou staaldeur oop, net toe Merraai “BINGO” skreeu. Die gemeente vorm ‘n skans. Hester, Hennerik en die twee diakens stormloop vir dik Daan en voor iemand weer kan sê “Bingo”, word al die onwettige dobbelgeld in die kollekte sakkies leeggemaak. Dik Daan vlug by die agterdeur uit met die skuldige gemeentelede kort op sy hakke.

Daaropvolgende Sondag is die kerk stampvol. Dominee preek uit sy hart uit oor vergrype aan wêreldse plesierighede. ‘n Hele paar gemeentelede sit kop onderstebo. Mevrou Dominee se gesig vlek net vir ‘n sekonde rooi maar dan stok sy weer haar rug regop. Niemand weet van die ekstra kollekte sakkie wat nou opgevou onder die skoendose in die stoorkamer lê nie. Hester Henning moes vergoed word vir haar edele daad verlede Sondag. Mevrou Dominee sou mos nooit as te nimmer so ‘n skandelike optog kon rëel nie.

Amanda Meyer De Meillon

Julie 2020 – Klanknabootsingprojek

2.Saartjie se loadshedding

Dit is vanmôre weer een van daardie dae. Basjan het sy gat behoorlik vir my opgeruk. Ek is mos alewig op ‘n Maandag laat vir werk. Die kantoordeur slaan met ‘n luide ‘kwarrrr’ agter hom toe. Hy doef-doef teen die staaltrappe op terwyl hy binnesmonds mompel. “Verdomde vroumense …” is al wat ek hoor voor hy genadiglik buite hoorafstand verdwyn.

Saartjie is aspris. Haar negentien voetsek engintjie sukkel om na ‘n naweek se staan op ‘n Maandag oggend vlam te vat. Sy spoeg en stotter, dan hyg sy drie keer voordat haar asma asempie genoeg brandstof opsuig om behoorlik te kan brul. Saartjie is my stokou Volkswagen kewer. As Basjan my dalk ‘n behoorlike salaris betaal het kon ek Saartjie verruil het vir ‘n Sarah. Tot tyd en wyl moet Basjan maar sy galblaas laat ontspan en sy bitterbek in toom hou. Sela, ek het gepraat.

Ek en Basjan het ‘n Eskom verhouding – meer af as aan. Ons klein besigheidsonderneming is vinnig besig om te groei. Ek besit natuurlik die minderheid aandele wat Basjan outomaties die reg gee om baas te speel, iets wat hy met graagte onder my neus vryf. Op die oomblik is ons Eskom verhouding weer op beurtkrag skedule 3. Die verwarmers is yskoud en die ligte af. Basjan het sy kombers en kussing in die stoorkamer aan die agterkant van die kantoor ingesleep. Die woonstel is in my naam. Ek is darem nie heeltemal blond nie.

Dit is net na half vier toe ek uiteindelik my skootrekenaar se skerm laat sak. Dit was ‘n mal dag op kantoor. Basjan het wonderbaarlik van sy erg onstoke konstitusie herstel en selfs vir my ‘n koppie koffie aangebied. Ek trek my rug reguit en gril toe ek die sagte knak geluid in die derde laaste rugwerwel voel en hoor. Dit was ‘n lang dag. My sitvlak is skoon lam gesit. Ek wil so gou moontlik by die woonstel uitkom. My lyf smag na ‘n warm stort. Basjan loer onderlangs na my toe ek die kantoordeur agter my toetrek. Hy sit op ‘n lae muurtjie wat ons kantoor van die ander skei. Ek vroetel in my handsak en trek Saartjie se sleutel uit die kantsakkie. Haar deur kreun en kla toe ek hom teen sy wil in hardhandig ooptrek.

Saartjie blaf. Nee, sy grom eers en toe blaf sy. ‘n Onaardse geluid stotter onder haar enjinkap uit. Toe sterf sy. Dood. Morsdood dood. Ek draai die sleutel vergeefs. ‘n Beweging in die tru spieëltjie trek my aandag. Basjan het haar enjin kap oop en hy vroetel met haar bedrading.

“Draai die sleutel.”

Basjan beduie met sy een hand terwyl hy laag oor Saartjie se ingewande buk. Ek het al genoem dat Saartjie aspris is. Sy is nou erg aspris. Sy hoes ‘n droë swart bol met mening uit haar keelgat uit. Dan luier sy soos ‘n kat wat ‘n piering room gekry het. Basjan verskyn in die weerkaatsing van die tru spieël. Sy kuif staan windskeef en twee spierwit oë gluur vanuit ‘n pikswart gesig na my. Ek giggel soos ‘n laerskool dogtertjie.

“Basjan, gaan kry jou sleutel, lyk of jy ‘n stort nodig het.”

Vergewe en vergeet.  Vergewe is maklik. Basjan kreukel sy neus en ‘n harde ‘tsjoe’ volg. Dan lag hy uit die diepte van sy maag.

“Karools, ons moet regtig vir jou ‘n Sarah gaan soek, Saartjie moet ouetehuis toe.”

Hy knipoog in my rigting terwyl hy haastig die trappies twee-twee op trippel. Vannaand sal Eskom se beurtkrag uiteindelik ter syde gestel word.

Amanda Meyer De Meillon

September 2020 – Liefdesprojek

3.Net die nag sal weet

Die druppels is koud. Nat spoortjies vorm teen Dawie se gesig waar hy skuiling onder die groot Jakaranda probeer soek. Hy skrik toe ‘n blits ‘n paar meter van hom af teen die grond vasslaan. Vannaand sal hy teen sy wil by Door of Hope moet gaan aanklop. Die wolke word donkerder en die wind sny deur sy gelapte baadjie. Hy trek die swart plastieksak stywer om sy ou khaki hoed en skuifel in die rigting van Karee Straat.

“Naand Dawie, ek het gewonder wanneer ons jou weer sal sien ou maat.”

Die wind ruk die deur uit Dawie se hande en klap hard agter hom toe. Hy mompel verskonend en gaan sit in die verste hoek van die klein eetvertrek. Dominee Viljee kom dadelik met ‘n stomende bordjie sop en vars brood nader. Die aroma vul die klein vetrekkie en Dawie steek sy hand gewillig uit. Sy maag grom al van vanmore af. Hy het gistraand net ‘n droë korsie vir aandete gehad. Sy laaste geld het hy vir die bergie en haar baba gegee. Hulle het dit meer nodig as hy.

“Ek sien Dawie is hier.”

Mevrou Viljee vee haar hande aan haar voorskoot af.

“Hy kan van die vars mosbolletjies met hom saamneem wanneer hy loop. Laar hy tog asseblief net wag tot die storm bedaar het ou man.”

Dawie sit met sy hande onder sy ken. Hy staar by die venster uit na die blitse wat in die donker tussen die bome speel. Hy glimlag toe ‘n klein seuntjiegesig voor sy geestesoog verskyn. Hy wonder hoe lyk die mannetjie nou. Is hy al in graad een? Is hy gelukkig by sy ouma? Hy skud sy kop heftig. Versigtig haal hy die klein skryfblok uit sy binnesak. Dit moet net nie nat word nie. Met driftige hale begin hy skryf.

Dominee Viljee neem die koevert met die sterk handskrif by Dawie.

“ Dis op my pad Johannesburg toe Dawie, ek lewer dit met graagte vir jou by haar af. Ek het nie geweet jy het familie so naby aan Pretoria nie. Hoekom ry jy nie saam nie dan kan ek jou na hulle toe neem, hulle behoort jou te kan help om op jou voete te kom.”

Dawie skud sy kop en druk Dominee Viljee se hand stywer vas. Dan draai hy om en vee met sy wysvinger onder sy oë voor hy die hawe se deur agter hom toetrek. Die donker sluk Dawie in. Dominee Viljee sien die ligte uit die donker opdoem. Dawie se naam stol op sy lippe toe hy die dowwe slag hoor.

“Bel die ambulans” skreeu hy oor sy skouer. Hy voel nie die koue water teen sy bene opspat vanaf die teer nie. Sy oë is gerig op die donker bondel wat voor die bus in die pad bly lê.

“Jinne Meneer, ek het hom nie gesien nie, ek belowe, die pad was skoon en net so, net so toe is hy daar in die pad, ek kon nie stop nie, ek belowe, ek kon nie stop nie.”

Nella skeur die koevert versigtig oop. Dominee Viljee het gesê Dawie het dit oorhandig net voor die noodlottige ongeluk. Hemel as sy net geweet het hy dwaal die strate. Dawie het verdwyn kort na hy en Tish se motorongeluk. ‘n Ongeluk wat haar dogter se lewe gekos het. Klein Erik was olik en sy het daardie aand na hom omgesien. Dawie was nooit weer dieselfde nie. Hy het na die begrafnis spoorloos verdwyn.

Liefste Ma Nella,
Ma, ek het gedink dit sou beter word. Dit het nie. Ek kon die ongeluk vermy het. Ek was weer haastig soos gewoontlik. Vergewe my ma asseblief. Kyk mooi na klein Erik. Ek het voorsorg getref ma. Ma sal weet wat om met die brief te doen. Die polis is opbetaal. Ma en klein Erik sal nooit weer sukkel nie. Sê vir hom sy mamma en pappa is nou weer saam. Ons sal altyd by hom wees.
Vergewe my.
Dawie.

Nella frommel die brief in ‘n bondel. Die vuurherd brand helder. Sy stap voordeur toe toe sy die blink motor in die oprit sien opry. ‘n Traan biggel oor die fyn plooitjies van haar wang.

Amanda Meyer De Meillon

Oktober 2020 – OOP Prjoek

1.Ouma Stienie en die lockdownbier

Ouma Stienie se bottel Apostelwyn het ook al bodem gedroog Niemand het voorraad nie. Wie het nou kon dink dat die kluisenaarsbestaan so lank gaan duur. Die drankkabinet het nog nooit so elendig gelyk nie. Dis toe net daar wat die appel en die suurdeeg ‘n besonderse verhouding aanknoop.

Ouma Stiene drink nie. Sy social. Elke middag wanneer die son die berge rooi vlek, sit Ouma Stienie op haar balkon met ‘n glasie in die hand en die bottel rooiwyn onder haar stoel. Dan gesels sy met die natuur en wie ook al wil luister. Toe raak haar wyn op. Ouma Stienie se stem raak stil. Haar brein werk oortyd.

“Wat wil ouma met die appels maak?”

Kleinjan hou die loopfoon teen sy oor om beter te kan hoor.

“Ouma weet ons mag nie kuier of rondry nie. Dis die nuwe normaal. Ek sal plan maak, maar ek los hulle net by die hek. Ek wil nie hoor dis my skuld dat ouma die virus het nie. Vee tog net die appels af voor ouma hulle gebruik. Lief ouma.”

Ouma Stienie bêre die loopfoon in haar voorskoot. Sy klap haar hande teen mekaar en fyn meelwolke dwarrel wanneer sy haar hande in die meelbak druk. Sy knie die deeg behendig af en vou dit in die broodpan in. Die kombuis ruik na suurdeeg en warm mosbolletjies. Ouma Stienie se oë blink. Wat is ‘n boervrou sonder haar suurdeeg?

Kleinjan druk die toeter net een keer. Dan sit hy die kissie appels by die hek neer en wuif ‘n soengroet na ouma Stienie wat op die balkon staan. Hy sien in sy truspieëltjie hoe sy vinnig die kissie optel en die hek agter haar sluit. Hy glimlag. Waarmee is ouma Stienie nou weer besig?

Stienie druk met haar palm op die deksel van die emmer. Dit is nou al net mooi tien dae sedert sy die klomp appels, suurdeeg en rosyne in die emmer geseël het. Vandag moet hy oop. Die deksel boeppens behoorlik. Ouma Stienie skud die emmmer ‘n laaste keer. Dan draai sy om om haar vatlappies uit die laai te gaan haal. Sy voel die ontploffing voordat sy dit hoor. Rosyntjies vlieg soos brommers die hele kombuis vol. Die appelbier hang ‘n sekonde in die lug voor dit die mure en kaste met ‘n laag soetsuur stroop bedek. Stienie gryp benoud na haar hart. Dan begin sy giggel. Sy lek die druppende stroop van haar vingers en smak haar lippe. Bier het nog nooit so lekker geproe nie.

Toe Kleinjan uiteindelik deur die kombuisdeur bars, vind hy ‘n jolige ouma Stienie al singende besig om mure te was.

“Ouma, wat gaan aan? Tannie Bets het huilend gebel en gesê hier was ‘n helse ontploffing. Sy kon dit tot in haar kamer hoor.”

Ouma Stienie wys na die enigste skoon stoel.

“Sit Kleinjan, jy kan mos sien Ouma skop nog. Kom, proe bietjie hier!”

Amanda De Meillon

3.Die wilde perde van Aus

“Amanda”.
Ek wip soos ek skrik. Die klein figuurtjie staan hand in die heup langs my tafel.
“Ek wil toesluit, jy sit al heeldag hier en dagdroom.”
Sy skud die sleutels om haar misnoë te wys. Dagdroom se dinges. Ek gaan wraggies nie die verlate vlaktes in sonder om navorsing te doen nie. Ek skakel vies die rekenaar af. Die monitor biep twee keer voordat die skerm swart na my staar. Ek pak sorgvuldig al die los velletjies papier in my tas. Klein stukkies goud wat van uiterste waarde vir hierdie opdrag is. Hierdie uitdaging het soos ‘n slap aartappelskyfie in my skoot geval. Ek kon dit nie weier nie. Vader alleen weet hoe ek by my kinders verby gaan kom.
Garub is ‘n streek tussen Aus en Lüderitz. Die wilde perde wat daar voorkom fasineer vele mense. Ek het die geleentheid gekry om hierdie pragdiere van nader te beskou. Die maatskappy vir wie ek werk het besluit om ‘n woestyn wegbreek projek in die Garub te begin. Die hoof doel van die projek is juis om mense meer bewus te maak van die wilde perde van Aus. Vyf jaar wat ek van familie en vriende geskei sal wees. Vyf jaar van sand, wind en wegbreek. Jy lewe net een maal. So ‘n geleentheid klop nie twee keer aan jou deur nie. Ek voel hoe my hande liggies bewe. Die kinders wonder seker waaroor ek hulle almal saamgeroep het. Ek stoot die kombuis deur saggies oop. Vraende gesigte kyk onseker op na my.
“Ma is mal.”
Ek het geweet dit sal die antwoord wees. Ek het klaar besluit. Dit gaan moeilik wees maar dit is mỳ lewe. Dit is my droom. Hoekom moet ons altyd na ander se pype dans? Ja, ek gaan my familie mis. Veral my kleinkinders. Dit was nie ‘n maklike besluit nie. Ek sit al weke en wroeg. My skaal is uitgeput. Ek moes my kinders opweeg teenoor my lewensdroom. Bly ek, sal ek seker nooit weer die geleentheid kry nie. Gaan ek, mis ek soveel wonderlike jare met my kleinkinders en familie. Wat as daar iets gebeur? As een van hulle iets oorkom? Sal ek met dit kan saamleef? Na weke van rondrol en selfkasteiding het ek my besluit gemaak. Die skaal het geval.
Na ure se beraadslaag het ons uiteindelik tot ‘n vergelyk gekom. Ek sou ten minste een keer per week na die naaste buitepos toe ry. Dan kan ons almal as gesin saam groepklets en nuus uitruil. In ‘n noodgeval sal ons sorg dat daar wel iemand is wat altyd presies weet waar ek my bevind. Daar is geen opvangs in die Garub gebied nie. Ek sal ‘n sender aan my rugsak hê wat ten alle tye aandui waar ek my bevind. Na baie trane en sielstort, volg die opwinding. Ons ruil idees uit en snuffel op webtuistes rond. Wat moet ek vat? wat moet ek los? Dit is die groot vraag. Die opwinding het nou in almal se harte kom lê.
Die grootskaalse inpak en uitsorteer het begin. Ek sprei die inhoud van my klerekas sogvuldig op die bed uit. Langbroeke, bloesies, truie. Rompe gaan defnitief oorbodig wees in daardie sandbedekte landstreek. Die grootste deel van my oorlewingstas bestaan uit denim en khaki. Wolkouse en ‘n ekstra paar woestynstewels sal handig te pas kom. Een van die drie belangrikste items is heel waarskynlik my skryfblokke en genoeg penne. Daar gaan nie aldag die luukse van ‘n kragopwekker of kragpunt wees nie. My skootrekenaar sal by die buitepos moet bly. Dus moet ek maar my mooiste sondagskrif oefen en hand op papier waag. Tweedens sorg ek dat my eerstehulp sakkie deeglik opgevul is. Ek het ‘n lysie gemaak van elke denkbare pil en poeier. Verbande, pleisters en antibiotika. Ontsmettingsmiddels en selfs ‘n klein houertjie en aanwysings vir tydelike steke. Gelukkig is daar ‘n rondgaande kliniek wat elke vier maande besoek doen. Ek kan dan al my voorraad opvul. Die laaste item steek ek sorgvuldig in ‘n waterdigte houer in. Briewe, boodskappe en fotos van familie en vriende. Dit moet my staande hou wanneer die eensaamheid te veel raak. Ek voel hoe ‘n knop in my keel opstoot.
In die opvolgende weke spandeer ek soveel tyd as moontlik met die familie. Ons kuier tot laat. Die kleinkinders kloek om ouma. Ons maak elke naweek beurte sodat elke kind sy regverdige ma porsie kan kry. Gedurende die week doen ek navorsing. Ek huil my hart leeg in die pastorie. Voor my kinders is ek die perfekte ma, sterk en vol bravade. In die pastorie deel ek my vrese. Vyf jaar is ‘n lang tyd. Ek kan hulle een keer ‘n week met behulp van moderne tegnologie kontak. Elke mens smag tog na daardie drukkie of fisiese kontak met die wat jy liefhet. In die woestyn is dit net ek, my tent en die perde. Ek ken nie ‘n dooie siel in Aus of Ludritz nie. My weeklikse ontmoeting met die beskawing is beperk tot die wag by die buitepos. Selfs hy is maar alleen en sien skaars ander vorms van lewe. Die rukkie wat ek daar sal spandeer sal meestal voor my skootrekenaar wees.
Die maatskappy verwag weeklikse terugvoer en uiteengesette verslae. Dit gaan nie alles maanskyn en rose wees nie. Gelukkig kan ek ook in die vyf jaar van my drie duiwels afsien. Die lang dun sigarette wat alomteenwoordig in my baadjiesak skuil. Die slukkie whiskey wat deel van my aandmaal geword het. Laastens ook my humeur. Die sigarette en whiskey gaan kastyding wees. Sonder beskawing naby sal ek nie my voorraad kan aanvul nie. Hopelik dwing die stilte en alleenheid my om te kalmeer. Daar gaan in elk geval niemand wees vir wie ek kan kwaad word nie.
Dan breek die groot dag aan. Dis ‘n geskarrel van die eerste waters. Almal hardloop rond. Die stadsliggies lê vêr en donker agter my. Hier en daar knipoog ‘n liggie vriendelik en vrek dan heeltemal. Die stilte om my is oorverdowend. My ligte baan n pad voor die voertuig. ‘n Nuwe lewe lê oop voor my. Met ‘n lied in my hart ry ek my toekoms tegemoet.

Amanda De Meillon

Februarie 2021 – Liefdes projek

1.Bottel in die branders

Mara laat sak haar skouers. Die seemeeue kla en kerm en swiep laag oor haar kop heen. Hulle duik weg en gaan aas maar weer by die dokke. Mara se sakke is leeg. Die laaste broodkorsie het sy vir Brakkenjan gegooi. Die roomwit basterbrak volg haar al die hele week. Die son vlek die horison rooi. Sy strek haar bene voor haar uit en voel hoe die golwe aan haar tone lek.
‘n Skerp tjankblaf ruk haar terug na die werklikheid. Brakkenjan se nekhare staan pen orent! Grommend duik hy in die branders en hardloop dan weer in Mara se rigting. Nuuskierig, dog versigtig, loop sy nader. Die groen glas blink in die laaste strale van die sterwende son. Mara gryp die bottel net betyds voordat dit weer deur die branders teruggetrek word.
“En dit Brakkenjan, watter skat het jy hier ontdek my honne? Kom, dis in elk geval tyd om huis toe te gaan.”

Brakkenjan draf opgewonde voor haar uit. Mara Skud die bottel liggies. Sy wonder wat staan op die opgerolde papier wat so kunstig met ‘n rooi lintjie vasgebind is. Gelukkig het die bottel nie op die rotse beland nie. Die tuinhekkie kraak en ‘n krap skarrel skeef-skeef die rotstuin in. Dit is al sterk skemer. Mara skakel die stoeplig aan en plaas die bottel op die hout tafel neer. Brakenjan kom lê by haar voete.
Die kurkprop is stewig in die nek van die bottel vasgegom. Mara sny versigtig stukkies kurk met ‘n skerp mes weg. Sy skud die briefie in haar hand uit. Die rooi lint glip gemaklik van die briefie af.
“Bitterbaai. Kalkhuis nommer 3. Waar die sandduine goud smelt in die somerson. Die ketel is aan. Ek wag.”
“Wat ‘n vreemde boodskap. Wat dink jy Brakkenjan, sal ons gaan ondersoek instel?”
Brakkenjan se stertjie klap klap teen die houtvloer. Hy is uitgeput na die middag se stap op die strand. Bitterbaai is ‘n goeie vyf kilometer van die strandhuisie af. Mara steek die rol papier terug in die bottel. Net more sal sy en Brakkenjan die pad vat. Hulle kan ‘n piekniekmandjie pak. Haar bergfiets het ‘n mandjie voor en agter. Brakkenjan kan gemaklik vor in ry wanneer hy moeg word om saam te draf. Mara strek haarself luilekker uit. More is nog ʼn dag.
Die son brand ongenadiglik op Mara se skouers neer. Fyn sweet spoortjies rol teen haar slape af. Gelukkig kan hulle van die fietspad langs die strand gebruik maak en sukkel die bergfiets nie met die steiltes nie. Brakkenjan lê met sy kop op die kant van die fietsmandjie. Sy ore gespits en sy neus wikkel kort-kort in die wind. Dan lig hy sy kop en los ‘n skerp blaf in die rigting van die strand. Mara stuur die fiets in die rigting van die rotse. Sy wip vinnig van die saal af en stoot die fiets oor die dik sand. Brakkenjan draf nou voor die fiets uit in die rigting van die vissershuisies wat wit teen die goue sandduine lê.
Kalkhuis is ‘n langvergete naam wat die ou vissers die klein witgepleisterde huisies teenaan die rotse op Bitterbaai gedoop het. Bitterbaai is so vernoem omdat daar vele visserskuite op die rotse beland het en vissersvroue aand na aand op die rotse vergeefs sit en wag het vir verlore geliefdes om uit die stormsee terug te keer. Nou is dit ʼn spookdorpie wat slegs van tyd tot tyd deur skrywers en rugsakwandelaars of strandlopers bewoon word. Juis die rede waarom Mara besluit het om te kom ondersoek instel. Die bottel het sy oorsprong hier op die verlate Kalkhuis strand gehad.
Die paadjie na nommer drie kronkel tussen gebreekte skulp en wit duinsand. Fynbos vlek hier en daar lappies groen tussen die rotspunte wat deur die sand breek. Mara moet haar fiets plek-plek oplig om vorentoe te vleg. Sy wonder waar Brakkenjan heen verdwyn het. Dan hoor sy die bekende blaf en die opgewonde stem van ‘n kind. Die lang hare blink in die son. Die koper stringe lok oor die bruingebrande ruggie.
“Nina. Kom kind, jy gaan swart verbrand in die son.”
“Ouma! Kyk wie het besluit om huis toe te kom.”
Mara kug liggies.
“Goeie middag. Ek sien Brakkenjan het sy huis gevind? Mara, aangename kennis. Ek woon daar teen die hang onder Spitskop. Die hondjie het sowat ‘n week gelede by my aangekom.”
Mara stut haar fiets teen die wit muur van die huisie.
“Ek het julle bottel in die branders gekry”
Versigtig haal Mara die bottel uit die mandjie en skud die briefie in haar hand uit.
“Hier.”
Nina neem die briefie by Mara.
“Ouma Lien?”
“Hallo Mara. Ek sien die bottel het sy doel gedien. Kom die ketel kook.”
Mara volg die ouer vrou in die huis in. ‘n Vreemde kruie reuk hang in die lug. Op die kombuis tafel staan ‘n koffiepot en twee blikbekers. Mara neem die beker wat haar aangebied word. Die koffie ruik na varsgemaalde bone. Mara voel hoe die soet nektar oor haar tong speel. Dan sak sy onwillig op die rusbank agter haar neer.
“Nina, gaan steek die vuur op die strand aan. Jy weet pappa gaan uitkyk vir ‘n baken wanneer hy die skuit huis toe bring.”
Nina hardloop in die rigting van die strand. Dit is presies ‘n jaar vandat haar pa met die skuit uit is. Ouma het belowe dat hy vannaand sal huis toe kom. Sy pak nog hout op die hoop en gaan sit op die sand. Vlooi kom lê met sy kop op haar skoot. Dis nog ‘n hele ruk voor skemer maar Nina weet sy moet luister as ouma praat. Ouma het gese sy moet hier bly en dan die vuur aansteek sodra dit donker begin word. Sy sal die lig van haar pa se skuit duidelik sien. Dan moet sy ‘n brandende stomp vat en ‘n baken vir pappa wees. Sy wonder wat gesels ouma en die tannie wat vanmiddag met die fiets hier aangekom het. Ouma het van haar spesiale kruie in die koffiepot gegooi. Sy wonder of die tannie dan siek is.
Dit is al sterk skemer. Lien lei Mara aan haar hand na die rotse. Sy voel skuldig oor die jong vrou maar haar liefde vir haar seun dwing haar om voort te gaan. Sy wag al n jaar vir hierdie dag. Die see aanvaar ‘n offer in ruil vir ‘n geskenk uit sy buik. Sy stoot die jong vrou vorentoe. Mara loop gewillig die see in, onbewus van die golwe wat al hoe hoër om haar bene slaan. Die maan lig sy kop en in die verte kan Lien die rooi gloed van die vuur op die strand uitmaak. Mara verdwyn in die golwe.
“Ouma, oumaaaaa kom help. Pappa se skuit sit op die sandbank vas. Jy was reg ouma, hy is terug. Kom help”
Lien gooi haar arms in die lug. Haar offer is aanvaar.

Amanda De Meillon

Januarie 2022 – DRAMA projek

1.Oupa en die Canabis (1598 woorde)

“Waar het Oupa hierdie gekry?”

Dawie hou die sakkie beskuldigend in die lug op. Die groen blare is onmiskenbaar sigbaar deur die gaas. Die soet reuk bly in die lug hang toe Dawie die sakkie skud.

“Oupa, wat wil jy met hierdie duiwelsblare maak? Moet net nie vir my sê oupa het nou die kluts kwyt geraak en die goed begin rook nie. Oupa weet mos van beter!”

Oupa skud sy kop.

“Nee Dawie seun. Jou oupa wil daarin bad. Die tannie hier oorkant in nommer sewe het die sakkie blare vir my gegee. Dit trek blykbaar soos ‘n teesakkie in die badwater. Sy het gesê dit sal help vir my ou rug wat so vreeslik pyn in die nag.”

Dawie dink terug aan die gesprek met sy oupa. Nog nie eens ‘n week in die aftree-oord nie en hy glo al klaar oumensraad. Hy skop sy skoene uit en sak in sy gemakstoel neer. Die skootrekenaar se skerm flits en die soekskerm verskyn. ‘Canabis bath’ tik hy vinnig in die soekblokkie in. ‘n Magdom van inligting verskyn. Daar is ‘n afdeling vir tee, medisinale salf, olie en selfs tuisgemaakte seep en lekkergoed. Dawie se sleutelbord klik-klik wanneer hy een vir een deur die artikels vleg. ‘Bath time leisure’, Dawie giggel toe die komiese skets van ‘n baie deurmekaar man, in ‘n oorvol bad water, die skerm vul. ‘Do not overstay your period of leisure’. Die artikel wys op al die gevare en voordele van die cannabis blarebad. Dawie is eers tevrede wanneer hy al die voor en nadele teen mekaar opgeweeg het. Hy oorweeg dit om nou sommer self so blaresakkie aan te skaf. Hy klap sy skerm toe en sak rustig agteroor. Hopelik help die blarebad vir oupa se rugpyn. ‘n Sagte misrëen sak neer en Dawie sluit sy oë. Hy luister na die strelende geluid van die druppels op die dak.

‘n Harde knal ruk Dawie uit sy droom wêreld uit. Dit is donker in die huis. Dan klap ‘n blits weer gevaarlik naby en verlig die vertrek. Hy vlieg vervaard uit die stoel uit op.
“Goeie genade, ek moes aan die slaap geraak het.”

Dawie raas hardop met homself. Sy blaas verseker hom daarvan dat hy wel al ‘n hele rukkie lê en vlieë vang. Hy soek in die donker na die ligskakelaar en klap vies na ‘n mot wat skielik vanaf die gordyn opvlieg – reguit na die lig van die kandelaar wat nou die vertrek helder verlig. Dit is al na tien in die aand. Die storm het nou behoorlik losgebars. Dit klink asof daar ‘n rieldans op die ou sinkdak plaasvind. Die weer brom, blitse klap hande en rëendruppels dans in ritme met die wolke orkes. Hy wip toe sy loopfoon skielik saam baljaar. Die groen liggie flits en Ouma Stien se gesig verskyn op die skerm. Die twee oumense moes mos al lankal in die bed gewees het. Bekommerd laat gly hy sy vinger oor die skerm. Hy strompel haastig, foon teen die oor badkamer toe.

“Ouma, wat is fout?”

“Dawie seun, dis jou oupa. Jy moet kom help asseblief. Hy…”

“Ouma? hallo, hallooooo, Ouma wat…?”

Die sagte suising wat in Dawie se oor opklink voorspel niks goeds nie. Hy druk die groen foontjie langs sy ouma se naam terwyl hy op een voet kamer toe hop. Sy broek haak om sy enkels vas en hy mis die deurkosyn met ‘n vloekskoot. Die landingslag sou enige springbokrugbyspeler na sy asem laat snak het. Dawie gooi sy skouer na bo en hik toe hy die vloer tref. Die foon nog steeds teen sy oor.

“You have reached the voicemail off…”

“Bliksem!”

Dawie snoer die blikstem en vryf oor sy lae rug. Hy het met die duikslag die hoek van die bed raakgeval. Hy gryp na sy plakkies wat langs die bed lê en ruk terselfdertyd die motor en huissleutels van die bedkassie af. ‘Multi-tasking’ was nog nooit so maklik nie. Skoene in die een hand, selfoon in die ander en sleutels wat van altwee sy pinkies afklingel, snol Dawie gang af. Hy druk eers die motorsleutels in die skuifdeur en swets toe hy sy vingers in die ruilslag tussen die hangende bossies vasknyp.

Die stoep is nat en Dawie glyval teen die trappies af. Hy mis die onderste trappie en trippel soos ‘n verwilderde bokkie op sy tone tot by die motor. Stukkies gruis klou aan sy stukkende toonvelle vas.

“Bliksem.”

Die Pastoor gaan Sondag twee keer oor my moet bid, dink Dawie terwyl hy die motordeur agter hom toeklap. Hy los weer ‘n swetswoord toe die hek te stadig na sy sin oopsleep. Die motor se bande fluit liggies en los ‘n stoomwolk in die oprit. Dawie wag totdat die hek weer stadiger as die luiste luidier toesleep en skop dan stof (of liewer stoom) in Micheal Schumacher se oë. Hy bid hardop dat daar vannaand geen bloulig brigade op die pad sal wees nie. Dit is al lank na spertyd. Hierdie simpel virus beneuk mos alles.

Dawie lê die afstand na ouma Stien se huis in die aftree-oord in ‘n rekord tyd af. Sy motorligte val op die hekke. Sy moed sak in skoene – nie dat hy kans gekry het om hulle aan te trek nie. Die lê nog net so op die sitplek langs hom. Die aftree-oord se hekke is gegrendel en die liggie in die sekuriteitshokkie belowe slegs ‘n dowwe aanduiding van lewe. Dawie flikker die ligte van sy motor in ‘n poging om die wag se aandag te trek. Hy durf nie sy toeter gebruik nie. Die ander slapende bejaardes sal hom nooit vergewe nie.

Uiteindelik strompel die wag deurmekaar na die hek toe. Hy vee met sy een hand oor sy oë terwyl hy die flitslig ondersoekend na Dawie rig. Dawie beduie wild dat hy moet oopmaak. Sy handgebare heel duidelik nie in die woordeboek van die dowes opgeskryf nie. Die hek lig in morse kode… een lange, twee kortes. Die wag (wat teen die tyd al ietwat ontwaak het) lig die hefboom en Dawie druk die motor in eerste. Hy loer in die tru spieëltjie na die hekwag wat handswaaiend beduie dat hy eers die boek moet teken en hy waai kamtig gemaak vriendelik terug. Nie vannaand nie ou pêl, dink Dawie terwyl hy die neus van sy motor in die rigting van nommer 6 Disa laan stuur. Hy kan van ver af sy ouma se klein postuur op die voorstoep uitmaak.

“Ouma?”

“Vir wat jaag jy so kind?”

Ouma Stien se neus kreukel toe sy Dawie se wit gesig sien. Dan lag sy hardop.

“Ai my kind, ek is so jammer ek het jou so laat skrik. My selfoon het sein verloor. Ek kon niks hoor wat jy sê nie en toe vrek die ding ook sommer. Kom, oupa het jou hulp nodig. Hy sit in die bad vas. Die sakkie tee het sy werk te goed gedoen. Ek kan hom nie uitgelig kry nie en oupa wil om de dood niemand anders as jy hier hê om hom so in sy adamsgewaad te kom help nie. Toe, toe vir wat staan jy nog daar en lugborrels hap. Oupa kry koud.”

Die soet reuk wat in die badkamer hang laat Dawie sy neus vies optrek. Hy is woedend. Hy het homself disnis teen die bed se kant geval. Sy vingers is bloedblase geknyp en so amper het hy sy tone in ‘n trippeldans oppad motor toe verloor. Sy voete is nat en gevries, sy tone is nerf af en sy rug pyn behoorlik.

“Oupa!”

Dawie vries in sy spore. Die handdoek bedek net die nodige dele van oupa se anatomie. Hy lê uitgestrek op die naat van sy rug. Die bad is nou dolleeg. Hy salueer wild toe Dawie nader staan.
“Sersant, ek is reg vir die geveg” giggel oupa terwyl hy met moeite regop beur.

‘Do not overstay your period of leisure’. Dawie grinnik. Oupa lyk vir hom darm nou al te veel na daardie internet prentjie op sy rekenaar. Oupa het duidelik hopeloos te lank in daardie cannabis bad vertoef. Hy skop die matjie tot teenaan die bad en klim met sy een voet agter sy oupa se rug in. Dan gewaar hy die lee koppie in oupa se hand.

“En wat is die? Oumaaaa!”

Ouma Stien loer versigtig om die hoek van die kosyn. Sy neem die teekoppie uit Dawie se hand en duik terug deur toe.

“Skuus Dawie seun. Jou oupa het gedink dit sou nie ‘n slegte idee wees om so ‘n skeutjie van die groenigheid in sy tee te gebruik nie. Ons het mos nou nie kon voorsien dat dit so sou skop nie.”
Sy giggel weer en verdwyn voor Dawie enige iets verder kan sê.

Dawie lig sy oupa gemaklik uit die bad uit en draai die handoek versigtig om die skraal onderlyf vas. Dan skuifelstap hulle saam voetjie vir voetjie deur toe. Dit gaan maar moelik want die handoek is net groot genoeg om die nodige te bedek en Dawie moet stut en vashou vir ‘n vale. Hulle bereik die voorhuis sonder enige probleme. Dan gly die handoek uit oupa se hand uit wanneer hy weer wild salueer. Dawie ruk sy kop in die rigting waarheen oupa beduie.

Die sekuriteitswag bereik uiteindelik die huisie waarheen die motor so haastig heen gejaag het. Uitasem leun hy teen die oop voordeur aan, net betyds om die handoek grond toe te sien val.

“Saluut” Skreeu Oupa giggelend.

“Hau” sê die sekuriteitswag en plaas sy hande oor sy oë.

“Bliksem” sê Dawie, en ‘n luide geskater klink op vanaf die kombuis waar ouma die hele spektakel op video vasvang.

Amanda De Meillon