Madelé Burger

Lees meer oor Madelé Burger

Januarie 2022 – DRAMA projek

2.Die nuwe intrekker

Karin kyk ongemaklik rond. Haar hande is in mekaar geklem. Sy skuif effens rond op haar stoel terwyl Matrone die nuwe intrekker bekendstel.
“Dames en here, ontmoet vir mevrou Annelie Basson, ons nuwe intrekker. Sy is ’n vrou van vele talente en wil graag aktief betrokke wees hier in ons aftree-oord. Betrek haar gerus en laat haar tuisvoel …”
Komien tik liggies aan Elsabé se arm. Met haar oë sein sy iets en beduie onopsigtelik na Karin. Sy, Karin, sit kiertsregop in haar stoel. Dit lyk asof sy ’n besemstok ingesluk het. Haar gesig lyk soos ’n onweerswolk. Hier kom beslis moeilikheid.
Elsabé lig haar wenkbroue en glimlag effens. Ja, hier kom voorwaar moeilikheid. Soos altyd. Hoe voorspelbaar! Hulle ken al hulle mense. Nou kan sy net terugsit en ontspan en die konsert geniet. Want konsert gaan hier vandag beslis gehou word – dít kan ’n mens op ’n afstand sien.
Die volgende oomblik vlieg Karin op. “Verskoon my, asseblief,” kom dit afgemete deur stywe lippe. Sy hou haar handsak in die een hand vas en met ’n duidelike ontevredenheid mik sy na die deur. Haar liggaamstaal verklap baie.
Matrone, steeds besig om Annelie se goeie eienskappe en talente te besing, kyk gesteurd op. “Karin, is daar iets verkeerd?”
“Nee, Matrone, dis níks.”
“Gee net kans, dit sal nou-nou nie meer net niks wees nie”, fluister Komien.
“Sjuut, jy!” fluister Elsabé terug, dik van die lag.
So in die uitloop, sê Karin: “Ek ken jou, Mevrou Annelie Basson. Of moet ek eerder sê, Annelie de Kock? Ek weet wie en wat jy is. Die paar manne hier rond sal beslis nie omgee dat jy hier is nie.” Sy maak die deur harder toe as wat nodig is.
“Wat gaan tog nou weer aan?” vra Matrone ietwat moedeloos.
“Het ek iets verkeerds gedoen? Die manne? Wat bedoel sy?”, wonder Annelie.
“Dit klink my sy ken jou, Annelie. Ken jy háár dalk?”, vra Matrone.
“Ja, sy lyk ietwat bekend, maar ek is nie seker van waar ek haar ken nie.”
“Annelie. Mevrou Basson. Ek is jammer dat dit nou moes gebeur op jou eerste dag by ons in die oord. Ek wil so graag hê dat al ons inwoners hier gelukkig sal wees. Ek sal by Karin gaan hoor wat aangaan,” probeer Matrone die situasie red terwyl sy opstaan en vir Karin volg.
In die sitkamer heers daar vir ’n oomblik stilte, dan praat almal gelyk.
“Genade! Wat het vandag weer in ou Karin gevaar?”, frons Komien.
“Ag, ons ken haar mos maar so! Altyd ’n ‘Drama Queen’”, reageer Elsabé geïrriteerd.
“Behoorlik, ja! As sy een van ’n tweeling was, kon ons dink sy is ’n kween!”, antwoord Komien.
“Haai nee! Waar val jy nou uit met ’n kween?”, lag Elsabé geskok.
“En onse Karin het gewoonlik die kat aan die stert beet, dit weet ons mos almal,” sê Komien.
“Ja, maar ons is tog so lief vir haar, sy sorg altyd vir ’n bietjie pret,” paai Elsabé.
“En hoe! Sonder haar sou dit maar vervelig wees in hierdie oord. Soos die dag met die koeksisters,” onthou Komien.
“Wag, wat het nou weer daardie dag gebeur?”, vra Elsabé.
“Man, sy het mos vir Carli Koeksister behoorlik beetgehad oor hoe ’n mens kwansuis koeksisters vleg. Carli, van alle mense, wat in haar lewe derduisende koeksisters gebak het!”, vertel Komien.
“O ja! Ek onthou nou! En op die ou end het sy erken dat sy net een keer in haar lewe koeksisters help bak het toe sy by haar ouma gekuier het. Sy was tien jaar oud,” voeg Elsabé by.
“Ou Annelie, as ek jou kan raad gee, dink ek nie jy moet jou te veel aan Karin steur nie. Dalk voel sy effens jaloers omdat die aandag nie vandag op háár gefokus is nie,” paai Komien.
“Dalk,” sê Annelie, maar so tussen die lyne deur het sy darem lelike aantygings gemaak.”
Dan kom Matrone en ’n duidelik onwillige Karin by die deur ingestap.
“Annelie,” sê Matrone, “dit lyk my hier is iets wat Karin graag onder jou aandag wil bring. Dis iets waarmee sy al vir jare worstel.”
“Onthou jy Laerskool Postmansburg?”, vra Karin kortaf.
“Ja, ek was vir ’n kort rukkie daar in die skool. Is dít vanwaar ons mekaar ken?”, vra Annelie.
“Ja, moenie maak asof jy nie onthou nie”, antwoord Karin beskuldigend.
“Wat moet ek onthou? Wat het gebeur?”, vra Annelie, fronsend.
“Dan lieg jy ook nog! Asof jy nie kan onthou nie,” beskuldig Karin.
“Weet jy, Karin, ons was net vir ses maande by Postmansburg. My pa het by die bank gewerk en is baie keer verplaas. Ek kan onmoontlik nie almal en al die stories onthou nie. Ons is elke keer na ’n nuwe dorp en dan moes ek nuwe maats maak. Ek is jammer, maar ek weet regtig nie waarvan jy praat nie. As jy kan sê wat ek verkeerd gedoen het, sal ek dit graag wil regmaak,” antwoord Annelie, nou ook ietwat kortaf.
“Regmaak? Wil jy regmaak? Dis nóú heeltemal te laat!”, krys Karin.
Karin kyk na die ander en wys met haar hand na Annelie.
“Goed. Dan sal ek maar vir jou én die ander hier vertel wat jy so gemaklik vergeet het. Sy … sy het my kêrel afgevry in standerd vier!”
“Wat? Waarvan praat jy? Jou kêrel afgevry? Waar kom jy daaraan? Ek het geen kêrel van niemand afgevry nie. Veral nie in die laerskool nie! Ek het my eerste kêrel eers op universiteit gehad en het met hom getrou ook. Daar was nie tyd vir kêrels nie. Ek moes musiek oefen en telkens aanpas in ’n nuwe skool. Karin? Dra jy sowaar nog jou hele lewe hieraan en dit is nie eers waar nie?”
Vinnig en bloedrooi in die gesig maak Karen haar weer eens uit die voete.
“Oeps,” sê Koemien.
“Skaamkwaad … dit sal ’n rukkie neem om te verwerk,” bevestig Elsabé kopskuddend. “Annelie, ek dink jy kan dit maar afskud van jou skouers af.”
“Ja wat, intussen het ons ’n lekker sappige storie om aan te herkou,” antwoord Komien laggend.
“Onse Karin,” sê Elsabé goedig. “Dis mos maar hoe ons haar ken.”
“Liewe Annelie, welkom by Huis Sonbesie. Jy gaan sommer nog lekker bly hier,” sê Komien. “En weet jy wat? Ek voorspel dat jy en Karin ook nog goeie maats sal raak sodra sy hierdie wolhaarstorie verwerk het.”
“Ja, baie welkom, en soos Matrone tereg gesê het, is ons soos ’n familie. En net soos in enige familie kan ons soms lekker onder mekaar stry, maar dis gewoonlik gou oor. Ons lag saam, ons huil saam, ons skinder saam, maar ons is lief vir mekaar. En tog te gereeld is hier drama op drama wat ons lewe interessant maak,” sê Elsabé.

(1130 woorde)

Madele Burger

Maart 2022 – OOP projek

2.Oop

Hier is sy nou op pad. Terug. Haar goed is ingepak. Haar huis verkoop. Sy kan nie glo dat alles so vinnig gebeur het nie, sy staan eintlik verstom. Amper net so vinnig soos destyds, maar hierdie keer asof in tru-rat.

Daardie dag het sy gedink: nooit weer nie. Nooit weer sal sy haar voete op ‘n plaas sit nie. Nooit weer sal sy die platteland besoek nie. Sy het die stof letterlik van haar skoene afgeskud, haar hart finaal gesluit vir alles wat die platteland verteenwoordig. Veral vir die mense. Die plattelandse mense wat nie hulle neuse uit ander se sake kan hou nie. Mense wat beter as jyself weet wat met jou aangaan. Bemoeisieke mense. Wat graag ‘n storietjie oorvertel en stertjies aanlas.

Hoe lank het almal al geweet dat Koos haar verkul terwyl sy onbewus was daarvan? Dit, terwyl hulle op troue gestaan het? Hoe het hulle haar nie agter die hand beskinder, maar kamtig vriendelik voor haar gewees nie? Haar vernedering was hulle plesier. Nee, sy wou nooit, ooit weer iets met enige van hulle te doen hê nie.

Hoe goed het alles nie toe uitgewerk nie. Jaap du Randt, die buurman, het haar erfgrond behoorlik opgeraap toe hy hoor dat sy dit wou verkoop. Hy kon sy geluk nie glo nie. Sy kon vir haar ‘n pragtige huis in ‘n luukse kompleks in die stad koop. Daar was nog genoeg fondse oor wat sy kon belê ook. Hoe gelukkig was sy nie om dadelik ‘n goeie pos by ‘n ouditeursfirma te kry nie. In hierdie afgelope agt jaar het sy haarself oor en oor bewys en is sy bevorder tot ‘n senior rekenmeester in die maatskappy.

Sy verdien ‘n goeie salaris. ‘n Baie goeie een om die waarheid te sê, en sy kan al die luukshede bekostig waarvoor daar nooit op die plaas geld was nie. Elke moontlike sent is deur die plaas opgeslurp. Hulle het nie armoedig geleef nie, inteendeel. Tog moes hulle maar altyd versigtig met hulle geld omgaan, want hulle was afhanklik van die natuur. Geld oorlos vir die maer jare wanneer die droogte ongenadiglik kom en alles wat voorkom verslind. Uitmergelend. Jou stroop totdat daar niks oor is nie.

Sy het vir haar ‘n goeie lewe in die stad gebou. Sy het haar totaal verdrink in haar werk sodat sy so min as moontik met ander mense te doen kon kry. Sy het geen vriende gehad nie – nie by die werk nie, ook nie in haar vrye tyd nie. Sy sou haarself nie weer blootstel aan mense wat haar verneder, manipuleer of belieg nie. Wat voorgee dat hulle haar liefhet terwyl dit eintlik net haar besittings is wat hulle begeer nie.

Sy het graag in die luuksste winkelsentrums rondgeloop. Haar klere in boetieks gekoop. Hare en naels deur kundiges laat doen. Haar huis was met net die beste gemeubeleer en toegerus. Kristal. Silwer. Persiese matte. Sy het onthou wat haar ma haar geleer het en haar studies herbevestig het: Tien persent moes sy spaar vir die wis en die onwis. ‘n Verdere tien persent moes belê word in die buiteland of in aandele. Soos die ou man op die plaas gesê het, lammerooie wat jy nooit slag nie. Beleggings wat moes groei oor jare waaraan jy nie raak nie. En hèt haar beleggings nie gegroei oor hierdie tyd nie! Eksponensieel gegroei. Sy kan met trots sê dat sy ‘n vermoënde vrou is. Eerstens danksy haar erfporsie, maar ook omdat sy self mooi gekyk het na haar geld. Slim gewerk het daarmee. Tog was daar genoeg oor wat sy voluit kon geniet.

Haar ma het egter ook altyd gepraat van die derde tiende. Die tiende vir die kerk. Sy moet erken dat sy dít totaal afgeskeep het. Om die waarheid te sê het sy nooit ‘n kerk besoek in hierdie hele tyd wat sy in die stad gewoon het nie. Sy het haar eenvoudig totaal afgesluit van enige iemand, amper ook van God.

Hier is sy nou sowaar op pad terug. Terug na daardie presiese wêreld waarop sy haar rug gekeer het. Wie sou dit ooit kon voorspel? Dat haar lewe in ‘n kwessie van ‘n week só kon verander!
Sy het die dag nog doodstil in haar kantoor sit en werk, besig met ‘n ingewikkelde kwessie by een van haar kliënte. Sy moes regtig konsentreer en het gesteurd opgekyk toe daar ‘n ligte klop aan haar deur was. Daar, in die deur het Jaap gestaan. Jaap du Randt.

Toe sy hom daar voor haar sien staan, het alles verkrummel. Al die mure wat sy om haarself gebou het. Want Jaap verteenwoordig haar verlede. Haar kinderdae. Dit was soos ‘n wal wat in haar breek en die herinneringe het in haar hart ingestroom. Haar gedagtes totaal oorgeneem. Sy kon dit nie verhelp nie, dit het net gekom en gekom.

Hier voor haar het haar eertyse vriend lewensgroot gestaan. Hy het haar so aan haar pa laat dink en hulle lewe op die plaas. In sy stil, nederige houding kon sy sekerheid sien. Rustigheid. Vrede in sy hart. Iemand wat weet wie hy is sonder enige fieterjasies. Geaard, met sy voete plat op die grond. Haar beste maat vandat sy kan onthou, totdat sy die dag van die plaas af weg is en haar rug op alles en almal gekeer het. Sedertdien het sy nie weer met hom kontak gehad nie. Eintlik het hulle alreeds van mekaar begin vervreem toe sy die dag met Koos op die plaas opgedaag het.

Hulle was altyd saam. Saam het hulle help skape aanjaag en tussen die wolbale gespeel wanneer daar geskeer word. Saam het hulle leer ponie ry. Saans as die koeie gemelk is, het hulle saam met die plaaskinders in die koeistal gespeel. Dit was vir hulle tè lekker om met hulle kaalvoete in die warm koeimis te trap. Wegkruipertjie gespeel in haar ma se mooi tuin. Saam het hulle die skaap se pote vasgehou as dit geslag is. Hulle het meestal saam met haar pa rondgery op die plaas, nie eintlik saam met sy pa nie. Ag, en as haar pa-hulle die dag die skape in die duinegrond gaan versorg het, kon niks hulle terughou nie. Saam moes hulle gaan. Sy was altyd so angstig as hulle vasgeval het in die sand, maar Jaap het altyd haar pa gehelp om die bakkie se wiele weer los te grawe. Dan het hulle ‘n streepsak onder die wiel ingeskuif en het haar pa agteruit gery en het die bakkie los gekom. Natuurlik altyd met ‘n vreeslike stofwolk. Sy glo nou nog dat hulle soms sommer aspris vasgeval het, net om te kyk of hulle weer kan loskom! En later in hulle tienerjare, het sy en Jaap altyd saam na al die motorhuispartytjies gegaan. Nie as ‘n paartjie nie, maar eerder as twee lekker maats wat die saamwees sommer net geniet.

Almal het altyd gedink dat hulle twee sou trou en was baie verbaas toe sy en Koos verloof geraak het. Tóé het hulle al geskinder. Maar nee, iewers het Koos haar anders laat besluit. ‘n Mens trou tog nie met jou beste maat van al die jare nie! Maar, wat ‘n dom besluit was dit nie! Sy kon haarself soveel verdriet gespaar het. Haar ma hét haar gewaarsku, maar sy was jonk en slim. Tè slim en toe vang slim sy baas voordat sy nog kon keer! En is sy kop tussen die bene daar weg. Alles het in so ‘n kort tydjie gebeur – eers haar ouers se dood in ‘n gru-ongeluk. Toe, Koos se verraad. Sy moes net daar wegkom. Hoe gouer, hoe beter.

“Anna-Sofie,” het Jaap in sy sagte stem gesê toe hy daar in haar kantoor se deur gestaan het.
“Jaap?”, het sy geantwoord. “Wat maak jy hier?”

“Ek het jou kom haal.”

“Hoe nou? Sommer net so? Kom haal?”

“Ja, ek kom jou haal. Terug na jou plek toe.”

“Jaap?”

“Terug na my toe. Soos dit nog altyd moes gewees het.”

“Jaap? Ek kan nie? Ek het te veel verander. Ek sien nie meer kans vir die platteland en sy mense nie.”

“Nee, Anna-Sofie. Jy het nie verander nie. Jy is steeds die mens wat lief is vir mense. Jy het net hier in die stad kom wegkruip omdat jy nie geweet het wat jy anders kon doen nie. Omdat jy skaam was. Kom terug. Dis tyd. Jy het nou lank genoeg weggekruip. Ek het lank genoeg gewag vir jou.”

“Maar jy het dan my plaas gekoop. Waarheen moet ek teruggaan?”

“Ek het jou plaas vir jou gekoop. Om dit vir jou te beskerm en te behou. Sodat niemand anders dit onder jou kan uitkoop nie. Jy kan terugkom daarheen. Jy kan sê wat jy daar wil doen. Jy wou nog altyd ‘n gastehuis gehad het, mense onthaal. Jy kan die plaaswerf kry en daarmee maak wat jy graag wil terwyl ek steeds die plaas bewerk.”

Ja, hier is sy nou op pad terug. Terug na haar wêreld. Terug na haar mense. Sy besef dít wat sy so lank wou wegredeneer: Haar wêreld is ‘n oop wêreld. Oop om seëninge te ontvang én uit te deel. Dis mense met oop harte. En ja, hulle praat baie van mekaar, hulle skinder, maar eintlik is hulle omgeemense. Want platterlanders kyk na mekaar, dis hulle behoud. Hulle is mense met oop deure waar almal enige tyd welkom is.

Jaap het vir haar haar ouers se huis gegee om in te woon. Sy gaan dit inrig en bedryf as ‘n gastehuis. Maar dit sal nie te lank wees nie, want ook haar hart is oop. Oop vir haar mense. Oop vir liefde. Oop vir Jaap om sy plek in haar hart vir ewig te kom opeis. Soos dit van die begin af bestem was. Saam met hom sal sy ook weer kerk toe gaan. Ook daar was haar plekkie heeltemal te lank oop. En met haar God sal sy weer tyd spandeer. Daardie deur was ook nog altyd wawyd oop

 

Madelé Burger