September 2025 – Orde uit chaos projek – Kommentaar en uitslae

Baie geluk aan hierdie 8 lede!

WENNERS:

GEDIGTE

 

BRONS:  GEEN INSKRYWINGS

 

SILWER:

(1) No 9 Retha van Deventer met Simfonie

(2) No 3 Pieter Mostert met Een vuurhoutjie

(3) No 11 Retha van Deventer met Woordmag

 

GOUD:

(1) No 10 Hester Steenkamp met Deur die storm

(2) No 7  Marlene Erasmus met In ewige lig

(3) No 2  Marlene Erasmus met Ek word gedra

 

PROSA:

(1) No 6 Susann Moolman met Die opstanding

(2) No 8 Marlene Erasmus met Asheuwel

(3) No 1 Awona met Eiland van orde

 

VERHALE:

(1) No 3 Pieter Mostert met Orde-dans uit die as van chaos

(2) No 2 Hennie du Toit met Na die nag verrys die son

(3) No 4 Paul S Venter met Murmurasie

KOMMENTAAR

BRONS:

GEEN INSKRYWINGS

SILWER

1. “Gesweef in duisternis”, verken chaos kragtig deur beelde soos “waters van chaos” en “wanorde woestheid leegheid”. Die vrye vers, met kort, gefragmenteerde reëls, weerspieël die chaotiese begin, terwyl die latere struktuur, met akroniem-agtige reëls (“O-rdeskep”, “R-itmepatroon”), orde suggereer. Die beeld van “meetsnoere van Sy genade” bring ’n gevoel van goddelike harmonie, en die klankpatrone, soos herhalende “s”-klanke, versterk die ritme. Tog voel die oorgang na orde effens abrup, en die akroniem kan die vloei versteur. Die slotreël, “uit chaos”, is kragtig maar kort aan die insig wat die opdrag vra. Die gedig balanseer chaos en orde goed, maar die struktuur kan meer eenheid gebruik. Sterk beeldspraak en oorspronklike benadering, maar die oorgang en finale insig kan skerper wees.

3. “Een vuurhoutjie”, vang chaos briljant vas met die beeld van ’n vuur wat “vreugde aan die brand” steek in die duineveld. Die vrye vers met vloeiende reëls boots die onbeheerbare verspreiding van vuur na, terwyl die reën se omarming orde herstel, verbeeld deur “chaos tot orde herbou”. Die ritme wissel mooi tussen vinnige, chaotiese beskrywings en die rustiger slot. Die klank, met alliterasie soos “stoppelbaard roet-swart”, versterk die tema. Die gedig volg die opdrag se tweedelige struktuur goed, met ’n duidelike oorgang van verwoesting na herstel. Die slotreël bied ’n helder insig, maar die beeld van orde kon meer konkreet wees. Lewendige beeldspraak en sterk oorgang, al kan die orde-beeld meer spesifiek wees.

4. “allegaartjie”, is kort en gefragmenteerd, wat chaos effektief uitdruk deur losstaande beelde soos “dralende musieknote” en “versmeltende sigote”. Die struktuur, met kort reëls en skynbare ewekansigheid, weerspieël wanorde, maar die oorgang na orde is onduidelik. Beelde soos “stylvolle poësie” en “eindelose woorde soos sterre” is poëties, maar die gedig bly vaag oor hoe orde ontstaan. Die slotreël, wat na “Supertaal” verwys, voldoen nie aan die opdrag se vereiste vir ’n insig oor orde nie. Die ritme is speels, maar die gebrek aan ’n duidelike skof en konkrete orde-beeld laat dit kortkom. Daar is kreatiewe chaos, maar die gebrek aan resolusie en swak slot trek punte af.

9. “Simfonie”, is ’n triomf in die verbeelding van chaos na orde. Die kakofonie van “krassende kraaie” en “wedywerende toonhoogte” skep ’n lewendige chaotiese toneel, versterk deur die vrye, verspreide reëls en dissonante klanke. Die maestro se ingryping bring orde, pragtig verbeeld deur “legato note” en “sekure harmonie”. Die struktuur, met ’n duidelike breuk tussen chaos en orde, is meesterlik, en die ritme verskuif van chaoties na vloeiend. Die slotreël, “’n simfonie in sekure harmonie”, vat die tema perfek saam. Die gedig voldoen uitstekend aan die opdrag, met kragtige beeldspraak en klank. Uitmuntende uitvoering, al kan die chaos-deel effens meer konkrete beelde gebruik.

11. “woordmag”, gebruik woorde as ’n metafoor vir chaos en orde, met “swetsende woorde” en “skrapnel” wat emosionele onrus uitdruk. Die oorgang na orde, met “liefdeswoorde” en “suiwer nektar”, is treffend, en die slotreël, “woorde gespreek… lei tot liefde of leed”, bied ’n diep insig. Die struktuur, met sy visuele reëlverspreiding, weerspieël die emosionele skof, al is die ritme soms ongelyk. Die beeldspraak is kragtig, maar die chaos-deel kan meer konkrete natuurlike beelde hê, soos die opdrag voorstel. Die gedig het emosionele diepte en `n sterk slot, maar die ritme en beeldkeuse kan meer verfyn word.

GOUD:

2. “Ek word gedra”, vang die chaos van fisieke en emosionele pyn kragtig vas met beelde soos “ysterklou” en “pyn wat deur die nag grynslag”. Die vrye vers met onreëlmatige reëls weerspieël die wanorde van lyding, terwyl die oorgang na orde, deur die goddelike stem en belofte van ’n “nuwe liggaam”, troos bied. Die ritme verskuif van gekerfde, pynvolle klanke na ’n rustiger toon, en die slotreël, “met ’n nuwe liggaam sal ek verheerlik gaan”, som die resolusie pragtig op. Die tweedelige struktuur is duidelik, en die beeldspraak, soos “lamp wat stil brand”, is treffend. Die gedig voldoen goed aan die opdrag, maar die chaos-deel kan meer klankvariasie hê. Emosionele diepte en sterk oorgang, al kan die ritme meer verfyn word.

5. “Die egpaar”, gebruik ’n pantoen-vorm om chaos en orde te verken deur ’n verhouding. Die herhalende reëls, soos “haar liggaam is ’n vallei”, skep ’n ritmiese orde, terwyl beelde soos “storms (oop)skeur” chaos uitdruk. Die herhaling boots die sikliese aard van konflik en versoening na, maar die gedig bly vaag oor die presiese oorgang na orde. Die beeld van “konfessies” as resolusie is poëties, maar minder konkreet as wat die opdrag vra. Die ritme is hipnotiserend, maar die gebrek aan ’n duidelike slotreël met insig laat dit effens onvoltooid voel. Die struktuur is sterk, maar die tema van orde uit chaos is nie heeltemal volledig ontwikkel nie. Stylvolle vorm en beeldspraak, maar die resolusie en slotreël kort diepte.

6. “snags”, vang chaos lewendig vas met beelde soos “(s)katkiste en vismanne” en ’n “ontwapende kapabel”. Die vrye, gefragmenteerde reëls weerspieël die droomagtige wanorde, terwyl die oorgang na “stroom normaliteit” orde suggereer. Die beeld van “miere” wat aan normaliteit geheg is, is treffend, maar die gedig bly vaag oor hoe orde presies ontstaan. Die ritme is speels, met beelde soos “seerowers-viking”, maar die slotreël, “wat sif tussen orde en anargie”, is te abstrak om die opdrag se insigvereiste te voldoen. Die tweedelige struktuur is teenwoordig, maar die orde-deel voel onderontwikkel. Die gedig het kreatiewe chaos-beelde, maar die swak oorgang en slotreël trek punte af.

7. “In ewig lig”, vertel ’n aangrypende verhaal van chaos by ’n universiteitsbyeenkoms wat in geweld ontaard. Beelde soos “spierwit pette sweef soos seemeeue” en “hel skeur die skare” is kragtig en visueel. Die vrye vers met wisselende reëllengtes boots die chaos na, terwyl Charlie se val en hemelse vrede orde bring. Die slotreël, “chaos verruil vir vrede en rus”, is duidelik en insiggewend. Die ritme verskuif van vrolik na chaoties na kalm, en die tweedelige struktuur is goed uitgevoer. Die gedig voldoen uitstekend aan die opdrag, al kan die klankpatrone meer alliterasie insluit. Die gedig het narratiewe krag en emosionele impak, met klein ruimte vir sterker klankversterking.

8. “(jou) gloriedae”, verken ’n giftige verhouding as chaos, met beelde soos “modder en haakbos” en “sinkplaatpad”. Die vrye vers met kort, gekerfde reëls vang die emosionele onrus, terwyl die orde-deel, met “vrede” wat “vrees” vervang, ’n duidelike resolusie bied. Die slotreël, “en die geordende daglumier”, is poëties maar effens vaag as insig. Die ritme is kragtig, met herhaling van “gloriedae” wat die tema versterk. Die tweedelige struktuur is duidelik, maar die orde-beeld kan meer konkreet wees. Die gedig beskik oor emosionele intensiteit en sterk chaos-beeldspraak, maar die slot en orde-beeld kort meer presisie.

10. “deur die storm”, is ’n villanelle wat chaos en orde meesterlik balanseer. Die storm se “breek” en “donker chaos” word lewendig verbeeld, terwyl die reënboog en “blomme as bewys” orde bring. Die herhalende reëls, soos “die storm se stem breek en lig verrys”, skep ’n ritmiese orde, en die klanke, met sagte “s”- en “r”-klanke, versterk die tema. Die slotreël, “uit donker chaos word die wêreld wys”, is insiggewend en kragtig. Die gedig voldoen perfek aan die opdrag, met ’n duidelike tweedelige struktuur en uitstekende beeldspraak. Die gedig staan uit met formele presisie en poëtiese skoonheid, met minimale ruimte vir verbetering in die chaos-beelde.

PROSA

1. “Eiland van orde”, vang die chaos van rou met emosionele krag vas. Die beskrywing van die huis se stilte wat “harder dreun as geraas” en die ongeopende pos is treffend en konkreet, en weerspieël die innerlike en uiterlike wanorde. Die roetine van die bed opmaak word ’n kragtige simbool van orde, met die beskrywing van gladde lakens en kussings wat ’n tasbare gevoel van stabiliteit skep. Die narratiewe struktuur is duidelik: die begin fokus op verlies, die middel op die roetine, en die einde op die insig dat orde in klein handelinge lê. Die toon is introspektief en toeganklik, met ’n balans tussen hartseer en hoop. Die insig oor balans tussen “boksies” en “sirkels” is subtiel maar diep, al kan die middel soms effens herhalend voel. Die stuk voldoen uitstekend aan die opdrag, met sterk beeldspraak en emosionele betrokkenheid. Diep en konkrete beskrywings, al kan die middel korter wees.

2. “Gered deur die klok”, skilder ’n lewendige prentjie van chaos in ’n klaskamer met neurodiverse kinders. Die beskrywing van kinders wat gelyk praat en die koeldrankbottel wat omval, is konkreet en boeiend. Die etensklok as roetine bring orde, en die beskrywing van kinders wat kalmeer en op stoele sit, is effektief. Die narratiewe struktuur is helder, met chaos in die begin, die roetine in die middel, en ’n insig oor die vreugde van beheerbare chaos aan die einde. Die toon is warm en toeganklik, al leun dit soms te veel op humor ten koste van dieper refleksie. Die insig is opbouend maar effens oppervlakkig, en die chaos-beskrywing kon meer emosionele gewig dra. Die stuk voldoen goed aan die opdrag, maar die introspeksie bly beperk. Lewendige beskrywings en duidelike struktuur, maar die insig kort diepte.

3. “Hier volg die weer”, vertel die chaos van die Laingsburg-vloed met skokkende detail. Beskrywings van die “brullende moddermonster” en vernietigde infrastruktuur is kragtig en konkreet. Die roetine van heropbou—komitees, vergaderings, en bouwerk—bring orde, al word dit met ironie beskryf as ’n “waglys”. Die narratiewe struktuur is duidelik, maar die fokus op feite en statistieke verminder die emosionele betrokkenheid. Die toon is meer joernalistiek as introspektief, wat die opdrag se vereiste vir ’n persoonlike stem beperk. Die insig oor entropie en tydelike orde is intellektueel boeiend maar voel los van die narratief. Die stuk voldoen aan die opdrag se tema, maar die derdepersoon-benadering en gebrek aan persoonlike refleksie laat dit minder emosioneel resoneer. Jou prosa-stuk het kragtige chaos-beskrywing en insig, maar die toon en struktuur kort persoonlike diepte.

4. “Wanneer God die storm stil maak”, beskryf die chaos van ’n misdaad-geteisterde samelewing met lewendige besonderhede soos “mure vol graffiti” en die “reuk van vrees”. Die roetine van Bybellees en gebed bring orde, met die beskrywing van ’n oggend met koffie en Psalms wat ’n gevoel van kalmte skep. Die narratiewe struktuur is sterk, met ’n duidelike boog van wanorde na geloofsgebaseerde resolusie. Die toon is introspektief en toeganklik, al kan die godsdienstige klem soms prekerig voel. Die insig dat orde in die hart begin, is kragtig en goed geweef, maar die chaos-beskrywing bly effens veralgemenend. Die stuk voldoen goed aan die opdrag, met emosionele betrokkenheid en konkrete beskrywings. Sterk struktuur en insig, maar die toon kan subtieler wees.

5. “Chaotiese vrede”, verken die chaos van geloofsvertwyfeling met intense beeldspraak soos “warrelwind van my siel” en “etterwalms”. Die roetine van gebed en refleksie bring orde, al is die beskrywing hiervan minder konkreet. Die narratiewe struktuur is duidelik, maar die middel fokus te veel op emosionele chaos ten koste van die roetine se detail. Die toon is diep introspektief, soms byna poëties, maar kan vir sommige lesers te abstrak wees. Die insig oor geloof wat vrede bring, is kragtig, maar die gebrek aan konkrete beskrywings van die roetine verminder die impak. Die stuk voldoen aan die opdrag, maar die balans tussen chaos en orde is ongelyk. Die stuk beskik oor emosionele intensiteit, maar die roetine kort detail.

6. “Die opstanding”, vertel die verwoestende chaos van ’n kind se selfdood met hartverskeurende detail, soos spinnerakke onder banke en brandoffers. Die roetine van bed opmaak en klein take soos tuinwerk bring orde, met beskrywings wat aards en toeganklik is. Die narratiewe struktuur is sterk, met ’n duidelike boog en ’n insig oor vryheid deur introspeksie. Die toon is rou maar hoopvol, en die insig oor selfontdekking is diep sonder om prekerig te wees. Die stuk voldoen uitstekend aan die opdrag, al kan die middel se roetine meer uitgebrei word. Jou prosa het emosionele krag en insig, met klein ruimte vir meer roetinedetail.

7. “Asheuwel”, skilder die chaos van gemeenskapsprotes met lewendige beelde soos “swart ringe van verbrande bande” en “glassplinters”. Daniel se roetine van die stoep vee is eenvoudig maar kragtig, en die beskrywing van sy stadige, doelgerigte werk skep ’n gevoel van orde. Die narratiewe struktuur is duidelik, met ’n gemeenskap se herstel as einde. Die toon is introspektief maar toeganklik, en die insig dat orde uit klein handelinge kom, is goed geweef. Die derdepersoon-benadering verminder effens die emosionele betrokkenheid, maar die stuk voldoen goed aan die opdrag. Jou stuk het konkrete beskrywings en insig, maar die persoonlike stem is beperk.

8. “Jou huis is waar jou hart is”, beskryf die chaos van ’n gedwonge verhuising met hartroerende detail, soos die “reuk van reën” en kartondose. Die roetine van tuinwerk en bokse merk bring orde, met beskrywings wat aards en emosioneel is. Die narratiewe struktuur is sterk, en die insig dat orde in die hart lê, is subtiel en kragtig. Die toon is warm en introspektief, al kan die middel korter wees. Die stuk voldoen uitstekend aan die opdrag, met konkrete beskrywings en emosionele diepte. Die stuk het krag en insig, met klein ruimte vir ’n meer kompakte middel.

9. “Klein ritmes, groot stiltes”, vang die chaos van verplasing met poëtiese intensiteit vas. Beelde soos “verlang het verstikkend om my gehang” en die vreemde stiltes is kragtig. Die roetine van bed opmaak en plante versorg is eenvoudig maar effektief beskryf, en skep ’n gevoel van stabiliteit. Die narratiewe struktuur is duidelik, en die insig dat orde in klein take lê, is subtiel en diep. Die toon is introspektief, al kan dit soms te poëties wees vir toeganklikheid. Die stuk voldoen uitstekend aan die opdrag, met emosionele en konkrete beskrywings. Jou stuk het diepte, maar die toon kan meer gebalanseerd wees.

VERHALE

1. “Nagbreek Dagbreek”, skilder ’n lewendige chaos deur ’n nagmerrie waar die verteller haar arm a.gv. ’n haai verloor. Die beskrywing van die see, met “witblou golfies” en vis lokaas, is konkreet en boeiend, terwyl die skielike rooi waas en stemme die chaos versterk. Die orde kom wanneer die verteller wakker word en besef dit was ’n droom, met die roetine van slaap wat stabiliteit bring. Die narratiewe struktuur is duidelik, met ’n opwindende begin, ’n chaotiese middel, en ’n kalmerende einde. Die toon is lewendig en toeganklik, al leun dit soms te veel op humor. Die insig, verwoord in die herhaalde “niemand sal mos aan ’n haai probeer vat nie”, is speels maar effens oppervlakkig, en die roetine van slaap voel minder doelgerig as wat die tema vereis. Die verhaal voldoen goed aan die chaos-aspek, maar die orde-deel is te vlugtig. Lewendige beeldspraak en struktuur, maar die insig en orde-roetine kort diepte.

2. “Na die nag verrys die son”, vang die chaos van Helgaard se vonnis en emosionele onrus met hartverskeurende detail vas. Beelde soos sy kinders se vrees en sy skoonma se teleurstelling is kragtig en konkreet. Die orde kom deur ’n spirituele ontwaking op die tronkselvloer, waar ’n bewaker se empatie en Bybellees herstel bring. Die narratiewe struktuur is sterk, met ’n duidelike boog van wanorde na verlossing. Die toon is rou en introspektief, al kan die godsdienstige klem soms “swaar” voel. Die insig oor vergifnis en God se genade is diep en goed verweef, maar die roetine van gebed word minder konkreet beskryf as die chaos. Die verhaal voldoen uitstekend aan die tema, met emosionele betrokkenheid, al kan die middel meer fokus op die roetine hê. Die verhaal beskik oor emosionele krag en insig, met klein ruimte vir meer konkrete orde-beskrywings.

3. “Orde-dans uit die as van chaos”, skilder ’n dramatiese chaos met die Kalahari-vuur, met beelde soos “vlamtonge aangedryf deur ’n woedende wind” en ’n “roetswart smeulende askring”. Buks se tromslaan as roetine bring orde, en die beskrywing van die ritmiese “boom … boom … boom” is kragtig en tasbaar. Die narratiewe struktuur is duidelik, met ’n chaotiese begin, ’n roetine in die middel, en ’n insig oor die hart wat chaos oorkom. Die toon is warm en toeganklik, met ’n gemeenskaplike gees wat emosie versterk. Die insig dat “orde begin by die hart wat klop” is subtiel en kragtig, al kan die einde korter wees. Die verhaal voldoen uitstekend aan die tema, met lewendige beskrywings en ’n sterk roetine. Jou verhaal het poëtiese krag en gemeenskapsfokus, met geringe ruimte vir ’n meer kompakte slot.

4. “Murmerasie”, is ’n fantastiese verkenning van chaos deur die diefstal van klanke in Rooisand. Beskrywings soos die “oorverdowende, onnatuurlike leegte” en die klankdief se “koperstetoskoop” is kreatief en konkreet. Mienja se opoffering van haar stilte bring orde, met die terugkeer van klanke as ’n kragtige resolusie. Die narratiewe struktuur is duidelik, al is die middel effens uitgerek. Die toon is poëties en boeiend, al kan die fantastiese elemente sommige lesers vervreem. Die insig dat stilte krag is, maar opoffering orde bring, is diep, maar die verhaal leun swaar op simboliek ten koste van konkrete roetine. Dit voldoen goed aan die tema, maar die roetine-aspek is minder duidelik. Komplimente vir die  oorspronklikheid en beeldspraak, maar die roetine en toeganklikheid kan sterker wees.