99 Die strambotto

99 Die strambotto

Een van die vorms van die strambotto naamlik die rispetto het ek reeds bespreek. Die strambotto is ‘n vroeëre vorm van Italiaanse digkuns wat soms getoonset was as ‘n “frottola” of ‘n “madrigal.”.

Die strambotto word geskryf in ‘n streng formaat van agt versreëls met elf lettergrepe per versreël.

Die musikale rispetto was gewoonlik opgedra aan ‘n beminde vrou en later het ottava rima (wat ek reeds bespreek het) ontwikkel en die versreëls daarvan jambies geword.

Daar is drie soorte Strambotto gedigte wat geidentifiseer word deur hulle rymskemas. Elkeen van hierdie gedigte bly by die elf lettergrepe per versreël formaat. Mens kan ook reekse van die strambotto skryf.

Die rymskema van die Strambotto Siciliano is: abababab

Die rymskema van die Strambotto Toscano of die Rispetto is abababcc

Die rymskema van die Strambotto Romagnuolo is: ababccdd

Grafies lyk die rymskema’s van die verskillende Strambotto’s as volg:

Strambotto Sicilioano

x x x x x x x x x x a
x x x x x x x x x x b
x x x x x x x x x x a
x x x x x x x x x x b
x x x x x x x x x x a
x x x x x x x x x x b
x x x x x x x x x x a
x x x x x x x x x x b

Strambotto Toscana

x x x x x x x x x x a
x x x x x x x x x x b
x x x x x x x x x x a
x x x x x x x x x x b
x x x x x x x x x x a
x x x x x x x x x x b
x x x x x x x x x x c
x x x x x x x x x x c

Strambotto romagnuolo

x x x x x x x x x x a
x x x x x x x x x x b
x x x x x x x x x x a
x x x x x x x x x x b
x x x x x x x x x x c
x x x x x x x x x x c
x x x x x x x x x x d
x x x x x x x x x x d

Hier is voorbeelde van gedigte wat ek in die Srambotto versvorm geskryf het:

Iets oor die vroue in Jesus Christus se stamboek (Strambotto Siciliano)

(na P.W. Buys)

Net langs die Timnapad sit sy gesluier
waar klein Tamar verloklik op Juda wag,
Salmon kon vir die slet Ragab nie weier
toe sy na hom toe sluip in die donker nag.
Boas was welgesteld en ‘n groot vleier
toe hy dae lank vir Rut onderlangs betrag.
Ek sou dié vroue minag as ‘n leier
en nog wonder ek hoekom Hy vir my ag?

[Verwysing: “Stamboek” deur P.W. Buys.]

Hy is die Skepper en Middelaar (Strambotto Siciliano)

Hy wat kon spreek en dinge bestaan net daar,
wat Sy hand magtig uitstrek oor die heelal,
Hy was die Skepper en ook die middelaar;
Hy wat verblindend is, wie donders laat knal,
het Hom vir my ‘n blote mens nie gespaar
van God tot sterflike mens selfs neergeval
en hoe kan ek Sy diepste liefde verklaar,
wat Hy nog steeds selfloos bly gee aan almal?

Twee duiwe het hulle eie nes gemaak (Strambotto Siciliano)

Twee duiwe het hulle eie nes gemaak
en met tyd toe verlief vir mekaar gekoer
maar een het op ‘n dag toe net weg geraak
en toe nooit weer vir sy beminde kom loer
selfs toe die takke in die winterwind kraak
het niemand daardie duif brood krummels kom voer
net helder sterre het gedurig bly waak
oor ‘n klein nessie bokant ‘n ou plank vloer.

Jou glimlag skitter met prag (Strambotto Toscano / rispetto)

Jou glimlag skitter soos wit pêrels met prag,
daar is parfuum wat soos jasmyn om jou hang
weg is al my twyfeling en die onmag,
toe jy sê dat jy vreeslik na my verlang,
sonder dat ek dit werklik toe al verwag
terwyl jy my oog in jou dieptes vasvang
en skielik kan ek jou bepaal en woorde vind,
en ek is deur jou persoon en skoonheid verblind.

Te yl val die lig (Strambotto Toscano / rispetto)
Yl val lig deur die venster op daardie dag.
in plasse hier en daar; die park onsigbaar
vervaag weg en eindelik kom die swart nag
met sterre wat blouwit blink waarna ek staar.
Weg in die niet flits ‘n lig van ‘n vliegtuig,
as die nag swart vêr oor die horison buig
en dit voel asof God self hier naby is
Hom uitstrek na ‘n aardse gebeurtenis.

Swart komyn (Strombotto Romagnuolo)

Nooit word die fyn swart komyn wyd oop gestrooi
soos koring, gars of mielies op die dorsvloer;
daardie fyn saadjies word in ‘n sak gegooi
deur die behendige wyse gryse boer
wat dit dan baie saggies met ‘n stok slaan
en in sy sweet vir oomblikke terug staan
om die aromatiese geur daar te vang
wat om hom speseryagtig in die lug hang.